සමහරක් අයට මේ පොත් හෙන විහිළුවක් වෙන්නැති ඒත් ඒ පොත් කියවලා ඒ වින්දනය ලබපු අයට ඒක අකුරු වලින් ලියන්න බැහැ....මොකද ඒක ඒ තරම් පට්ටයි.
ඒකට හොදම නිදසුන ඩොයිලිට මේ රහස් පරීක්ෂණ කතා ලියන්න එක වදයක් වෙන තරම පවා මේ පොත් පෙලට ඉල්ලුමක් අවා. අවසානේ ඩොයිලි තීරණය කරා මේ හොම්ස්ව මරලා පොත් පෙළ අවසාන කරන්න. ඔහු එසේ කළා. එහෙත් ඔහුට ලැබුන පිලිතුරුවලින්, ලිපි වලින් ඔහුට කරපු අපහස, චෝදන වලින් ඩොයිලි සිදු උනා හෝම්සට නැවතත් පන දෙන්න.
හෝම්ස්ගේ චරිතය සදහා ඩොයිලිට පසුබිම සකස් වෙන්නේ එඩිංබ්‍රෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබද මහාචාර්ය ජෝසප් බෙල්ගේ චරිතයයි......ඔහු වෙත එන රෝගීන්ගේ ස්වරුපය නිරීක්ෂණය කර ඔහු ගැන විවිද නිගමන ඉදිරිපත් කිරීමට ඔහු පුරුදුව සිටියා. ඒ අනුසාරයෙන් ඩොයිලි හොම්ස්ව නිර්මාණය සදහා මග පදා ගන්නවා.
අන්තරායක අඩවියක(හැදින්වීමේ x)
මෙම කතා මාලාව තුල දොස්තර වොට්සන් සහ ඔහුගේ යහළුවා ෂර්ලොක් හෝම්ස්ගේ විසදන පරීක්ෂණ ගැන විස්තර ලියා
තබනුයේ හෝම්ස්ගේම ගමන් සගය වූ වොට්සන් විසිනි.
මේ පොත් පෙළ වර්තමානයේ කොතරම් ජනප්‍රිය වුවත් එහි ආරම්භය එසේ නොවේ. 1886 වල ලිවූ පළමු කතාව A Study Scarlet (ලෝහිත පරීක්ෂණය ) ඒ කාලයේ තිබුන සාගරා කිහිපයකට යැවුවත් ඉන් ප්‍රතික්ෂේප විය. අවසානයේ වෝඩ් ලොක් සගරාවේ 1887 නත්තල් වර්ෂිකයේ එය පල පල කරන නට ඔවුන් කැමති විය. එයට ඩොයිලි සදහා ලැබුනේ පවුම් 25 පමණි.
අවසානයේ 1890 පමණ ස්ට්රෑන්ඩ් සගරාවට කතා ලියන ලෙස ඩොයිලිට අරාධනා ලැබුණු පසු එයට කතා ලිවිම ආරම්භ කරන ලදී. එය ඉතා ඉක්මනින් ජනප්‍රිය විය. එම නිසා තවත් කතා ඉල්ලා එහි කතෘ ඩොයිලිට කරදර කලේය. අවසානයේ ඩොයිලි පවුම් 1000 ගෙවනවනම් කැමති බව දැන්ව යැවුවේ එම වදයෙන් මිදීම සදහායි යැයි වරක් ලිපියක් මගින් ඔහු තම මවට දන්වා සිටිනවා. එත් ඒයිනුත් ඔහුට මිදෙන්න් නොහැකි විය...කතෘ එම මුදල පවා ගෙවීමට කැමති විය.
මේසේ මේ කතා පෙළ මෙතරම් පාඨකයන් අතර පැතිරයාමට මෙහි අනතර් ගතය ඉතා වැඩි බලපෑමක් කරනවා. මෙහි කතා තෙමා වල තියන සරල බව හා ඒහි අන්තර්ගතේ ඇති ලගන්නා සුළු කතා ශෛලය පාඨකයාව බැද ගන්නවා. අනිත් කරුණ මේ හෝම්ස්ගේ චරිත නිර්මාණය වන්නේ අපේ වර්තමාන ප්‍රයෝගික ජීවිතය තුලින් මයි. මොකද ඔහු සොයා ගන්න ගොඩක් හොඩුවාවල් සහ තොරතුරු අප දකින එහෙත් අප නොසිතන ගනයේ කරුණු....එම නිසා අපත් එම සාධක දෙස නැවත හරි බැලීමක් කරනවා නොදැනුවත් වම.
මෙම ශර්ලොක් හෝම්ස් කතා පෙළ සිංහලයට පරිවර්තනය කරන්නේ චන්දන මෙන්ඩිස් විසිනි. හෝම්ස් කතා මාලාව දීර්ඝ කතා හතරකින්,
- ලෝහිත පරීක්ෂණය
- බිහිසුණු නිම්නය
- සිවුරහස් සලකුණ
- සුනඛ ශාපය
ලෙස ද,කෙටි කතා පනස් හයකින්ද සමන් විත වෙයි. ඒවා
- ශර්ලොක් හෝම්ස්ගේ වික්ක්‍රමාන්විත පරීක්ෂණ
- ශර්ලොක් හෝම්ස්ගේ අත්දැකීම්
- ශර්ලොක් හෝම්ස් ආපසු එයි
- ශර්ලොක් හෝම්ස්ගේ පරීක්ෂණ සටහන් පොත
- ඔබෙන් සමුගනිමි
ආදි ලෙස සමන් විත වෙයි. නමුත් වර්තමානය වන විටද ශර්ලොක් හෝම්ස්ගේ අලුත් කෘති ලෙස නව පොත් වෙළද පොළ වෙත පැමිණේ. මං සිතන ආකාරයට එම කෘති චන්දන මෙන්ඩිස්ගේ ස්වයං කෘති විය යුතුය.....වරෙක ඔහුට දොස්තර වොට්සන්ගේ නමින් ලැබුන ට්‍රන්කා පෙට්ටියක් ගැනද කතා කරයි. එහි ඇත්තේ ශර්ලොක් හෝම්ස් විසින් විසදන ලද කතා යැයිද කියයි. නමුත් මට හිතෙන ආකාරයට එම වැයම වර්තමාන පාඨක රුචිය නිසා බිහි උවක් යැයි සිතේ.
මෙම කතා මාලාව හරහා අප තුල මවන චිත්ත රූප ඉතා ප්‍රබලයි......බේකර් විදිය, අශ්ව කරත්ත, විදි ලාම්පු, දුම්රිය ගමන් ආදී ලෙස පාඨකයා අතීත ලන්ඩන් නගරය තුල ජීවමාන කිරීමකට ලක් කිරීමකට ඩොයිලිට හැකි වෙනවා.....ඔහු මේ හරහා ස්කොට්ලන්යාඩ්(එංගලන්තයේ රහස් පොලිසිය) සියුම් උපහාසයකට ලක් කරයි.
අවසානයේ මෙම කෘති සදහා ලෝක ලෝක ජනතාව කොතරම් බැදී සිටියාදැයි කිය තොත් වරක් ලන්ඩනයේ අධ්‍යාපන චාරිකාවක් යාමට බලාපොරොත්තු වන ප්‍රංශ ජාතික පාසැල් සිසුන්ගෙන් අසනු ලැබූ ප්‍රශ්නයක් උයේ "ඔබ මුලින් නැරභිමට කැමති කුමන ස්ථානයක්ද යන්නයි...?" ඔවුන්ගේ පිළිතුර වුයේ හෝම්ස් ජිවත් වූ බේකර් විදියේ අංක 221B දරන නිවාස යන්නයි.
